Pytania i odpowiedzi

W każdym z państw-beneficjentów ustanowione zostały Krajowe Punkty Kontaktowe, odpowiedzialne za realizację funduszy w danym kraju. Ich zadaniem jest koordynacja i nadzór nad wdrażaniem programów. W Polsce funkcję Krajowego Punktu Kontaktowego pełni Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju.

Fundusze norweskie i EOG to skrótowe nazwy programów: Norweskiego Mechanizmu Finansowego i Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego. Fundusze norweskie i EOG są formą bezzwrotnej pomocy zagranicznej przyznanej przez Islandię, Liechtenstein, Norwegię Polsce i innym państwom członkowskim Unii Europejskiej.

Odbiorcami funduszy norweskich i EOG jest łącznie 15 krajów UE, czyli nowe państwa członkowskie  oraz Hiszpania, Portugalia i Grecja.

Generalnie alokacja dla Polski wynosi 578,1 mln euro. Kwota ta obejmuje koszty zarządzania funduszami, ponoszone przez stronę darczyńców oraz przez stronę polską, a także Fundusz Współpracy Dwustronnej na poziomie krajowym. Koszty zarządzania funduszami przez stronę darczyńców, wynoszą ok. 43,4 mln euro. Będą one wydatkowane m.in. na funkcjonowanie Biura Mechanizmów Finansowych w Brukseli, ocenę, monitorowanie, ewaluację, sprawozdawczość i audyt przeprowadzany przez państwa-darczyńców. Na zadania wykonywane przez stronę polską - związane z zarządzaniem, wdrażaniem, monitorowaniem, kontrolą i informowaniem o funduszach - wyodrębnione zostały środki tzw. Pomocy Technicznej. Budżet Pomocy Technicznej wynosi blisko 8,4 mln euro. Fundusz Współpracy Dwustronnej na poziomie krajowym, stanowiącym źródło finansowania inicjatyw wzmacniających współpracę pomiędzy państwami-darczyńcami i państwem-beneficjentem wynosi ok. 2,9 mln euro. W ramach Funduszu możliwe będzie finansowanie inicjatyw mających na celu ułatwienie nawiązywania współpracy oraz tworzenia sieci współpracy na poziomie krajowym.

To pojęcie odnosi się do trzech państw – Islandii, Liechtensteinu, Norwegii, czyli państw, które przyznały Polsce fundusze norweskie i fundusze EOG.

Fundusze norweskie pochodzą tylko z Norwegii, natomiast fundusze EOG pochodzą z Islandii, Liechtensteinu, Norwegii.

Europejski Obszar Gospodarczy (EOG) jest to strefa wolnego handlu i Wspólny Rynek obejmujące kraje Unii Europejskiej oraz Islandię, Liechtenstein i Norwegię. EOG opiera się na czterech fundamentalnych wolnościach: swobodzie przepływu ludzi, kapitału, towarów i usług.

Fundusze norweskie i EOG są przeznaczone na lata 2009-2014, ale beneficjenci będą mieli jeszcze dwa lata na realizację projektów. Jest to druga edycja funduszy norweskich i EOG. Poprzednia edycja dotyczyła lat 2004-2009.

Biuro Mechanizmów Finansowych jest odpowiedzialne za bieżące wdrażanie funduszy norweskich i EOG w imieniu państw-darczyńców. Siedzibą Biura jest Bruksela.

Najprościej rzecz ujmując, programy to obszary tematyczne. W ramach danego programu będzie można uzyskać dofinansowanie na projekty o podobnej tematyce. Na przykład, badania naukowe będą mogły być dofinansowane w ramach programu „Polsko-norweska współpraca badawcza”. W Polsce ustanowiono kilkanascie programów. Za realizację każdego z programów odpowiadają instytucje/organizacje, które specjalizującą się w danej dziedzinie, np. w przypadku zdrowia – Ministerstwo Zdrowia. Instytucje te pełnią funkcję tzw. Operatora programu. W niektórych programach, Operatorzy współpracują z podmiotami z państw-darczyńców.

W Polsce ustanowiono kilkanascie programów, czyli mówiąc inaczej obszarów tematycznych. W ramach tych programów będą realizowane projekty. Projekty będą wybierane za pomocą naborów wniosków lub będą to tzw. projekty predefiniowane. Niektóre programy dedykowane są wyłącznie projektom predefiniowanym.

Poniżej znajduje się wykaz programów, w których projekty są wyłaniane w drodze naboru wniosków:

• Ochrona różnorodności biologicznej i ekosystemów,
• Wzmocnienie monitoringu środowiska oraz działań kontrolnych,
• Oszczędzanie energii i promowanie odnawialnych źródeł energii,
• Fundusz dla Organizacji Pozarządowych,
• Rozwój miast poprzez wzmocnienie kompetencji jednostek samorządu terytorialnego, dialog społeczny oraz współpracę z przedstawicielami społeczeństwa obywatelskiego,
• Poprawa i lepsze dostosowanie ochrony zdrowia do trendów demograficzno-epidemiologicznych,
• Konserwacja i rewitalizacja dziedzictwa kulturowego,
• Promowanie różnorodności kulturowej i artystycznej w ramach europejskiego dziedzictwa kulturowego,
• Fundusz Stypendialny i Szkoleniowy,
• Norwesko-Polska Współpraca Badawcza,
• Ograniczanie społecznych nierówności w zdrowiu,
• Przeciwdziałanie przemocy w rodzinie i przemocy ze względu na płeć,
• Współpraca w obszarze Schengen oraz walka z przestępczością transgraniczną i zorganizowaną, w tym przeciwdziałanie handlowi ludźmi oraz migracjom grup przestępczych,
• Fundusz na rzecz godnej pracy i dialogu trójstronnego.

• zatwierdzenie - zaproponowanych przez Operatora - kryteriów oceny formalnej i merytoryczno-technicznej, na podstawie których będzie oceniany wniosek aplikacyjny,
• rekomendowanie projektów do dofinansowania (lista projektów rekomendowanych) oraz listy projektów

Kwalifikowalność wydatków w ramach projektów upłynie 30 kwietnia 2016 r. Wyjątek stanowi Fundusz Stypendialny i Szkoleniowy, dla którego okres kwalifikowalności upływa 30 września 2016 r. Początkowa i końcowa data okresu kwalifikowalności wydatków dla poszczególnych projektów jest określana indywidualnie w umowie ws. projektu, zawieranej pomiędzy operatorem a beneficjentem.

Wielkość i poziom dofinansowania różni się w zależności od programu. Zgodnie z ogólnymi zasadami, dla „dużych” projektów dofinansowanie nie może być mniejsze niż 170 000 euro. W ramach niektórych programów będzie możliwość realizowania „małych” projektów (w ramach tzw. Funduszy Małych Grantów), gdzie wartość dofinansowania może wynieść od 5 000 euro do 250 000 euro. Wysokość minimalnej oraz maksymalnej kwoty dofinansowania zależy od specyfiki danego programu i zostanie określone w dokumentach konkursowych dla poszczególnych programów.

Generalnie beneficjenci mogą się ubiegać o dofinansowanie projektów do 85 proc. kosztów kwalifikowanych projektu. Pozostałe środki zapewniają beneficjenci jako tzw. wkład własny do projektu. Przy czym – przykładowo – organizacje pozarządowe mogą uzyskać dofinansowanie do 90 proc. kosztów kwalifikowanych. Możliwe jest też wnioskowanie o 100 proc. dofinansowania. Szczegółowe informacje dotyczące poziomu dofinansowania zostaną określone w dokumentach konkursowych dla poszczególnych programów.

Projekty predefiniowane to projekty pozakonkursowe, które z uwagi na szczególne znaczenie, zostały „z góry” wskazane do realizacji. Niektóre programy będą realizowane wyłącznie za pomocą projektów predefiniowanych. W przypadku innych programów, część funduszy może zostać rozdzielona pomiędzy projekty predefiniowane, a projekty wybrane w otwartym naborze. Generalnie, projekty predefiniowane zostały wskazane w Memorandum of Understanding, czyli w umowie międzynarodowej, na mocy której darczyńcy przekazują Polsce pieniądze. Projekty tego typu mogły być również proponowane na etapie tworzenia i zatwierdzania programu.

Informacje dotyczące zasad przyznawania dofinansowania (kto może złożyć wniosek, jaka jest wartość i poziom dofinansowania, jakie dokumenty należy dołączyć do wniosku?) znajdują się na stronach internetowych poszczególnych Operatorów. Kontakty do Operatorów oraz adresy stron internetowych Operatorów można znaleźć tutaj